(Lewis 2008)
‘Meerderheidsbesluitvorming’ heeft serieuze nadelen. Niet zelden zeggen mensen ‘ja’ en doen ‘nee’.
Om dit te voorkomen werd in Zuid-Afrika in de periode na de apartheid in het bedrijfsleven een manier van besluitvorming ontwikkeld waarbij de wijsheid van de minderheid wordt meegenomen in het meerderheidsbesluit. Deze methode heet ‘Deep Democracy’. De methode wordt nu in meer dan twintig landen in de wereld toegepast. Het biedt praktische handvatten en technieken om met uitersten om te gaan. Niet vanuit de gedachte dat we dwarsliggers moeten manipuleren en verleiden om zonder al te veel morren het genomen besluit te volgen. Maar vanuit de overtuiging dat de krachtigste besluiten ontstaan door de aanwezige diversiteit aan kennis, talenten, ervaringen en emoties te combineren. Mensen die met elkaar en niet voor elkaar denken en die samen vechten voor de hoogst haalbare oplossing.
Methode
De Lewismethode van Deep Democracy kent een aantal stappen die ervoor zorgen dat de stem van de minderheid wordt gehoord en kan worden meegenomen in het meerderheidsbesluit. De stappen in deze gespreksaanpak zorgen ervoor dat we expliciet op zoek gaan naar de afwijkende mening, deze waarderen en meenemen in het besluit. (Kramer Jitske 2014)
De stappen zien er als volgt uit.
1. Verzamel alle invalshoeken
Nodig iedereen uit om zijn of haar mening, idee en invalshoek te delen. Let op, dus ook de ideeën die haaks staan op die van jou! Dit vraagt om een onbevooroordeelde, luisterende houding. Alle invalshoeken doen ertoe.
2. Zoek actief naar ‘het alternatief’
Zoek daarbij actief naar de afwijkende mening. Terwijl we ideeën met elkaar delen, tekenen zich vaak enkele voorstellen af. De neiging is om met deze voorstellen mee te gaan en tot besluitvorming over te gaan. Niet in Deep Democracy. Hierbij vraag je expliciet of iemand nog een heel ander idee heeft. Je zoekt actief naar de afwijkende mening, het alternatief.
3. Ondersteun het ‘alternatief’
Voorkom dat mensen alleen komen te staan door te vragen wie zich enigszins herkent of kan verbinden aan het nieuwe voorstel. Wanneer iemand een nieuw perspectief inbrengt, is de kans aanwezig dat deze wordt ontvangen met gelach of gezucht: ‘Daar heb je hem weer.’, of ‘We waren bijna rond!’.
Wanneer na een goede exploratie en herhaling van deze eerste drie stappen het duidelijk is dat er een aantal voorstellen zijn, worden deze ter stemming aan de groep voorgelegd. Bij een unanieme meerderheid, breng je het voorstel in de praktijk. Wanneer er een heel verdeelde stemming is, ga je terug naar stap 1 en vraag je iedereen goed en helder te lobbyen voor zijn of haar keuze om zo meer helderheid te krijgen in de waarde van de verschillende opties. Wanneer er een meerderheid is voor 1 voorstel, ga je naar stap 5.
4. Voeg de wijsheid van de minderheid toe
In deze stap gaan we de personen langs die hun voorkeurstem hebben verloren. Allereerst erkennen we dat het niet fijn is dat je niet ‘krijgt’ wat je graag wilt. Daarna vragen we hen wat ze nodig hebben om met het meerderheidsbesluit mee te gaan. Deze minderheidswijsheid wordt vervolgens toegevoegd aan het meerderheidsbesluit. Het gekozen voorstel, met de aanvullingen van de minderheid, breng je opnieuw in stemming. Als je na 3 zo’n rondes nog steeds niet tot een besluit kan komen, is de kans groot dat er onder water iets speelt wat het proces blokkeert. Iets wat belangrijk is om te zeggen, maar niet wordt uitgesproken. Vaak heeft dit te maken met emoties, (onbewuste) onderliggende thema’s, dilemma’s en tegenstellingen. Dit is het teken om naar stap 5 over te gaan.
5. Duik in de onderstroom
In deze stap spelen emoties regelmatig een rol. Na een korte neutrale beschrijving van wat er in de groep speelt, vraag je aan de groep om gezamenlijk te kijken naar wat er zich onder de waterlijn afspeelt. Dit zou je bv. kunnen doen met een cirkelgesprek (zie module 10) In de Deep Democracy heb je een aantal technieken om de onderlinge tegenstellingen veilig in de groep te onderzoeken om tot oplossingen te komen.
Mocht je je graag verdiepen in deze methode, www.deepdemocracy.nl geeft een mooie synthese van het gedachtengoed van Lewis. Uiteraard kan je ook het boek kopen.
Recente reacties