Wanneer we starten met een leiderschapstraject, hebben we een gemeenschappelijk beeld nodig: Wat is dat nu eigenlijk, ‘Leiding Geven’? En wat is nu een UITMUNTENDE leidinggevende?
Om hierachter te komen stel ik een tweede vraag:
Wat is jouw beeld van een top-leidinggevende?
Deze vraag kan je beantwoorden vanuit het perspectief van jezelf:
- Wat verwacht ik van mijn leidinggevende?
- Welke steun en/of vrijheid heb ik nodig?
- Hoe kan hij/zij top voor mij zijn?
En ook vanuit het perspectief van de medewerker:
- Wat denk je dat je medewerkers van jou verwachten?
- Welke ondersteuning hebben ze al dan niet nodig?
Wat opvalt is dat 90% van de antwoorden gaan over de attitudes en de waarden van de leidinggevende en dus niet over zijn expertise. Kenmerken als: “kan goed luisteren”, “je kan erbij terecht”, “komt op voor onze belangen”, “je mag fouten maken”, “eerlijkheid, geeft vertrouwen”, enz. worden bij deze vraag altijd genoemd.
Deze kenmerken, waarden, attitude en vaardigheden van de leidinggevende creëren ‘psychologische veiligheid’ (Brown 2019 p. 58 – 59). Het maakt het mogelijk dat medewerkers risico’s durven nemen en zich kwetsbaar tegenover elkaar durven opstellen. Het creëert een klimaat waarin mensen zich vrij en veilig voelen om vragen te stellen, zich durven uitspreken, het vermogen hebben om anderen aan te spreken, om fouten te melden en daarover te praten, om zorgen te uiten of om ongevraagd nieuwe ideeën aan te dragen. Het bevordert een cultuur van creativiteit en vernieuwing.
De angst om openlijk je mening te geven, is blijkbaar groot. Uit Amerikaans onderzoek (Van der Loo, Beks 2020, p.13-p.14) blijkt dat 85% van de werknemers te maken heeft met situaties waarin ze zich niet vrij voelen om hun standpunt naar voren te brengen. Van de Nederlandse werknemers geeft ruim twee derde (69%) desgevraagd aan zijn mening niet vrij uit te kunnen geven. In andere woorden: de werkomgeving voelt te onveilig om vrijmoedig te zeggen waar het op staat.
Het percentage in Nederland is al vrij hoog en Nederlanders zijn meestal t.o.v. Vlamingen assertiever en mondiger. Hoe hoog zou het percentage zijn in onze Belgische organisaties, in jouw bedrijf, in jouw team?
Naast deze meer zogenaamde ‘softe’ kenmerken, noemt men in mindere mate: “…geeft een duidelijk doel”, “verwacht een haalbaar resultaat” en “zorgt voor de juiste middelen”. Terwijl dit eveneens tot de primaire taak van de leidinggevende behoort.
Klaarblijkelijk is de nood aan het ervaren van psychologische veiligheid overheersend op de vraag ‘Waar gaat dat hier heen’.
Recente reacties